Biển và đại dương có vị trí, vai trò và tầm quan trọng đặc biệt đối với sự phát triển, sự tồn tại của nhân loại, của các quốc gia trong đó có Việt Nam. Trong thế kỷ XXI - Thế kỷ biển và đại dương, các nước trên thế giới đã có những chiến lược phát triển biển mới, tạo thế mạnh trong cạnh tranh. Nhiều quốc gia đã đạt được những thành tựu đáng kể trong lĩnh vực khai thác sử dụng tài nguyên biển, đảo phục vụ cho mục đích phát triển kinh tế - xã hội. Nhiều quốc gia ven biển đã trở thành những quốc gia giàu có nhờ khai thác tiềm năng, thế mạnh từ biển. Nhiều quốc gia có biển đã ưu tiên thúc đẩy một số ngành nghề, sản phẩm chủ lực của biển. Việt Nam, với vị thế đặc thù, là “ban công” hướng ra biển Thái Bình Dương, có nhiều thuận lợi cho hoạt động giao thương và hội nhập kinh tế quốc tế. Từ thế đứng tự nhiên - lịch sử, cùng với vị thế của đất nước trên thế giới, Việt Nam đã có nhiều chủ trương, chính sách khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế trên biển, vùng ven biển và hải đảo, đưa nước ta trở thành “quốc gia mạnh về biển, giàu từ biển, phát triển bền vững, thịnh vượng, an ninh và an toàn”. Việt Nam đã có nhiều bước đi quan trọng cho phát triển kinh tế biển bao gồm xác định xây dựng
mô hình phát triển kinh tế biển là nhiệm vụ quan trọng, là cơ sở khoa học để xây dựng các định hướng, chiến lược phát triển các ngành, lĩnh vực trọng tâm của nền kinh tế biển hướng tới phát triển bền vững với cốt lõi là tăng trưởng xanh.
Khu vực ven bờ tỉnh Quảng Ninh và các vùng phụ cận là khu vực cửa ngõ quan trọng nhất ở phía Đông Bắc của Việt Nam. Đây là khu vực có vùng bờ biển rộng, có hệ thống biển - hải đảo lớn ở phía Đông, có vị trí tiền đồn biên giới cả trên đất liền và trên biển phía Bắc vịnh Bắc Bộ tạo nên vị thế trọng yếu trong phát triển kinh tế, bảo vệ tài nguyên - môi trường biển gắn với đảm bảo an ninh,
chủ quyền quốc gia, nhất là không gian biển - đảo từ vùng ven bờ đến đường phân định ranh giới trên vịnh Bắc Bộ với Trung Quốc. Bên cạnh đó, khu vực này còn có tiềm năng về tự nhiên, tài nguyên to lớn và mang tính đặc thù đối với phát triển kinh tế biển.
Trong quá trình phát triển kinh tế, sự phát triển nhanh, mạnh của kinh tế du lịch, nuôi trồng thủy hải sản, công nghiệp ven biển cũng gây nên những tổn thất về mặt tự nhiên như thu hẹp diện tích cư trú của sinh vật, ô nhiễm môi trường và dịch bệnh. Sự phát triển của hệ thống cảng biển tạo ra những vấn đề nhạy cảm đối với môi trường. Sự hoạt động quá tải của hệ thống nhiều khu công nghiệp, khu đô thị lớn dọc theo dải ven biển đã tạo ra một khối lượng lớn nước thải công nghiệp mà hầu hết chưa qua xử lý được đổ thải vào sông đưa ra biển. Hiện tượng mực nước biển dâng cao gây mất đất, gia tăng
ngập lụt, xói lở dọc bờ biển, các khu vực cửa sông và trên các đảo, gây mặn hóa và gia tăng xâm nhập mặn, làm đảo lộn cân bằng tự nhiên, sinh thái ven bờ.
Khu vực ven bờ tỉnh Quảng Ninh và phụ cận được xác định là các huyện ven biển của tỉnh Quảng Ninh (gồm: thành phố Móng Cái, các huyện Hải Hà, Đầm Hà, Tiên Yên, huyện đảo Vân Đồn, thành phố Cẩm Phả, thành phố Hạ Long, thị xã Quảng Yên và huyện đảo Cô Tô) và các huyện ven biển của thành phố Hải Phòng có địa giới hành chính giáp với tỉnh Quảng Ninh (đảo Cát Hải,…).